Satım sözleşmesinde satıcı ve alıcı arasında gerçekleşen vaatler çerçevesinde, satılan malda bildirilen niteliklerin olmaması ya da kullanım amacı durumunda satılanın değerini ve ondan elde edilecek faydayı ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan eksikliklerden de bozukluklardan da alıcıya karşı, satıcı sorumlu olur.
Türk Borçlar Kanunu m.219’a göre; satıcı, alıcıya karşı herhangi bir surette bildirdiği niteliklerin satılanda bulunmaması sebebiyle sorumlu olduğu gibi, nitelik veya niteliği etkileyen niceliğe aykırı olan, kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği faydaları ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan maddi, hukuki ya da ekonomik ayıpların bulunmasından da sorumlu olur.
Dolayısıyla ayıptan doğan sorumluluğa gidebilmek için öncelikle ilk şart ayıplı bir malın bulunması gerekir. Bu ayıp yasaya göre maddi, hukuki veya ekonomik olabilir. Öte yandan ikinci şart ise, alıcının mevcut ayıbı bilmemesi gerekir. Alıcı satım sözleşmesi kurulurken ayıbı biliyorsa, ayıbı bilerek alıyorsa artık bu korumadan yararlanılamaz.
Genel olarak evlerde, işyerlerinde veya diğer benzer yapılarda görülen gizli ayıptır. Gizli ayıp, satılanın gözden geçirilmesi sırasında tespit edilemeyen daha sonra ortaya çıkan ayıplardır. Deprem nedeniyle yıkılan ve hasar gören binalarda da gizli ayıp hali ortaya çıkar.
Depremde evin veya işyerinin yıkılmasında ya da hasar görmesinde gizli ayıp olduğu için alıcının gözden geçirme külfeti yoktur. Bu durumda hak sahibi ayıbın ortaya çıkmasıyla birlikte hemen bildirim yapmalıdır.
Ayıp halinde yasamız ilgililere bazı seçimlik haklar tanımıştır. TBK m.227’ye göre satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme, satılanı alı koyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme, aşırı masraf gerektirmediği taktirde bütün masraflarının satıcıya ait olması şartıyla satılanın ücretsiz onarılmasını isteme, imkân varsa satılanın ayıpsız benzeri ile değiştirilmesini istemedir.
Öte yandan alıcı bu yukarıda dört seçimlik hakkının yanında diğer taraftan da TBK m.227 uyarınca genel hükümlere göre satıcıdan TBK m.49 ve 122 çerçevesinde maddi ve manevi tazminat talep edebilir.
Kahramanmaraş merkezli yaşadığımız deprem sonrası "depremde evi veya işyeri yıkılan kişinin hakları nelerdir? Ne yapılması gerekmektedir?" birçok kişinin sorduğu ve merak ettiği konular arasında olmuştur.
Detaylı bilgi için https://www.alaybeyogluhukuk.com/iletisim
