Bilindiği üzere corona virüs salgını dönemi tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de olağanüstü durumlara yol açmış; berberlerin kapatılması, eğitim öğretime ara verilmesi, yargı işlemlerinin durdurulması, bazı icra iflas takiplerinin durdurulması ve işçilerin işten çıkartılması yasağı vs. gibi bir takım önlemler de alınmıştır. Peki alınan bu önlemler arasında bulunun eğitim öğretime ara verilerek okulların kapanması önlemi sonucunda özel okul ücretlerinin ödenmesi hala devam edecek mi ? Peşin ödenmiş ise ücret iadesi alınabilecek midir? Böyle bir durumda nasıl bir hukuki yol izlenmelidir?
Esasen özel okullar her ne kadar eğitimlerine online olarak devam etseler de online eğitimle birebir okulda eğitim arasında farklar bulunmakta, bu sebeple de veliler ödedikleri okul taksitlerinin salgın döneminde verilen online eğitimlere denk gelmediklerini düşünmektedir.
Okul Sözleşmesinde Mücbir Sebebe İlişkin Hükmün Düzenlenmiş Olması
Öncelikle veliler ile özel okul arasında imzalanan sözleşmeye bakılmalıdır. Sözleşmede mücbir sebep durumunun düzenlenip düzenlenmediği incelenmelidir. Eğer mücbir sebep hükümleri düzenlenmiş ise sözleşmeye göre, düzenlememiş ise de genel hükümlere göre hareket edilmesi gerekecektir.
Genel Hükümlere Göre Ücret İadesi İstenmesi
Ülkemizde sözleşmeler Türk Borçlar Kanunu çerçevesinde düzenlenmiştir. Borçlar Kanunu’na göre sözleşmeler tarafların iradelerini karşılıklı ve birbirine uygun olarak açıklamalarıyla kurulmaktadır. Taraflar sözleşmelerini sözleşme serbestisi ilkesine göre hazırlarlar ve kendilerine düşen yükümlülükleri sözleşmeye bağlılık- ahde vefa ilkesiyle yerine getirirler. Bu durumda, veli ile özel okul arasında imzalanan sözleşmede; okul öğrenciye bir eğitim verme yükümlülüğü altında iken velinin ise çocuğuna verilen eğitim karşılığında da okula ücretini ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır.
Her şeyden önce sözleşmede mücbir sebebe ilişkin madde hükmü olmasa bile sözleşmeye bağlılık ve tarafların uyması gereken dürüstlük ilkesi gereğince eğitime ara verildiği sürece özel okullar bazı ödemelere ara vermelidir. Eğitim döneminin başında ödenen yemek ve servis ücretleri geri iade edilebilir niteliktedir. Çünkü çocuklar okula gitmediği için servis ve yemek hizmeti alınması imkânsızlaşmıştır. Dolayısıyla servis ve yemek ücretlerinin iadesi konusunda bir şüphe bulunmamasına rağmen eğitim ücretlerinin ödenip ödenmemesi veya ödenmiş ise iadesi konusu farklı yorumlanmaktadır. Çünkü okulların kapalı kaldığı bu eğitim öğretim dönemi içerisinde hem M.E.B. hem de özel okullar tarafından öğrencilere online eğitim verilmiştir. Ancak verilen bu online eğitimin, yüz yüze yapılan eğitim kadar faydalı olmadığı, verilmesi gereken eğitimin çocuklara verilemediği bu sebeple yüz yüze eğitim için ödenmiş olan ücretlerin online eğitim ile telafi edilmesinin hakkaniyete uygun olmadığı ileri sürülen bir görüştür.
Ancak unutulmamalıdır ki ücret iadesine karar verilmesi durumunda dahi ücretin %10’u ve eğitim öğretim görülen dönemlere ilişkin bedeller iade alınamayacaktır.
Bu durum 5580 Sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 56. Maddesinde aynen; “Öğretim yılı başladıktan sonra ayrılanlara yıllık ücretin yüzde onu ile öğrenim gördüğü günlere göre hesaplanan miktarın dışındaki kısmı iade edilir.” Şeklinde düzenlenmiştir.
Özel okullar tarafından ise, kendilerince haklı olarak masraflarının devam ettiğini, kira, öğretmenlerin maaşları gibi gider harcamalarının olduğunu ayrıca eğitim borçlarını ise mecburiyetten dolayı çevrimiçi (online) ifa edildiğini belirterek ödeme talep edilebilir.
Özetle; yemek, temizlik, servis gibi ücretlerin okullarda öğrenci olmaması sebebiyle okul tarafından talep edilmesi hakkaniyete aykırıdır. Veliler tarafından iadesi istenebilir. Ancak eğitim ücretleri hususunda ise öncelikle okul ile veli arasında yapılan sözleşmeye bakılacak ve uygulanacaktır. Sözleşmede mücbir sebebe ilişkin hükümler bulunmaması halinde ise Türk Borçlar Kanunu genel hükümleri çerçevesinde objektif olarak bir değerlendirme yapılacak, çevrimiçi (online) eğitimin kalitesi, öğretmen – öğrenci arasındaki iletişimin sağlanıp sağlanamadığı, öğrencinin yüz yüze eğitime kıyasla online eğitimden ne kadar fayda aldığı gibi ölçütler değerlendirilecek ve buna göre özel okul eğitim ücretinin iade edilip edilmemesi gerektiği, iade edilecek ise ne kadarının iade edilmesi gerektiği gibi hususlara karar verilecektir.
Comments